Mặc dù tên của nó nghe có vẻ như thế nào, bệnh Charcot-Marie-Răng (còn gọi là bệnh CMT) không liên quan gì đến răng của bạn. Bệnh CMT thực sự là một rối loạn thần kinh di truyền được đặt theo tên của ba bác sĩ lần đầu tiên xác định căn bệnh này vào những năm 1880: Jean-Martin Charcot, Pierre Marie và Howard Henry Răng.
Viện Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ Quốc gia ước tính rằng khoảng 1 trong 2.500 người ở Hoa Kỳ mắc bệnh Charcot-Marie-Răng và khoảng 2,8 triệu người trên toàn thế giới, khiến nó trở thành bệnh lý thần kinh di truyền phổ biến nhất. (1) Cả hai giới và mọi người thuộc mọi dân tộc đều có thể sinh ra mắc bệnh CMT.
Các triệu chứng gây ra bởi bệnh CMT có thể bao gồm đau ở phần dưới cơ thể, yếu cơS và lãng phí cơ bắp (teo) ở bàn chân và chân, và khó đi lại hoặc nói. May mắn thay, CMT không được coi là một căn bệnh gây tử vong và thường sẽ không dẫn đến tuổi thọ ngắn hơn bình thường. Hiện tại không có cách chữa trị cho bệnh CMT, nhưng có nhiều cách để giúp kiểm soát các triệu chứng Charcot-Marie-Răng một cách tự nhiên. Những phương pháp điều trị tự nhiên này bao gồm vật lý trị liệu, trị liệu nghề nghiệp, sử dụng thuốc giảm đau tự nhiên và sử dụng niềng răng và các thiết bị chỉnh hình khác.
Bệnh Charcot-Marie-Răng là gì?
Bệnh Charcot-Marie-Răng (hay bệnh CMT) không phải là một bệnh đơn lẻ, mà là mô tả một loạt các rối loạn thần kinh liên quan. Có ít nhất bảy loại bệnh Charcot-Marie-Răng khác nhau đã được công nhận, mỗi loại gây ra bởi một đột biến gen khác nhau. Hơn hai chục gen đã được xác định trong đó đột biến có thể gây ra CMT. (2) Loại bệnh Charcot-Marie-Răng phổ biến nhất, được gọi là CMT type 1 (hoặc chỉ CMT1), ảnh hưởng đến myelin, chất béo bao quanh sợi trục của một số tế bào thần kinh, giúp dây thần kinh gửi tín hiệu điện.
Bệnh CMT là một loại bệnh thần kinh ngoại biên, có nghĩa là nó ảnh hưởng đến các dây thần kinh ngoại biên, kết nối từ tủy sống đến các chi. Điều đó gây ra bệnh thần kinh và thay đổi cảm giác, có thể dẫn đến dị dạng và cản trở khả năng cơ bắp tự nguyện co lại. Bệnh Charcot-Marie-Răng đôi khi còn được gọi bằng các tên khác, bao gồm: vận động di truyền và bệnh lý thần kinh cảm giác (HMSN) và teo cơ quanh phúc mạc.
Một câu hỏi phổ biến là liệu bệnh Charcot-Marie-Răng có phải là một dạng loạn dưỡng cơ bắp.
Câu trả lời là có, bệnh CMT được coi là một loại bệnh teo cơ vì nó là một tình trạng gây lãng phí cơ bắp. (3) Bệnh CMT khác với các loại loạn dưỡng cơ khác vì nó ảnh hưởng đến một số người có dây thần kinh khác chứ không phải cơ bắp thực sự của họ. Cả hai dây thần kinh vận động và cảm giác đều bị ảnh hưởng bởi bệnh CMT, dẫn đến những thay đổi trong cách nhận thức các kích thích giác quan và kiểm soát các hoạt động của cơ và các cơ quan. Loạn dưỡng cơ ảnh hưởng đến cơ bắp. Cả hai điều kiện có thể gây ra các triệu chứng tương tự, chẳng hạn như yếu ở chân và khó di chuyển bình thường, nhưng bệnh lý của chúng là khác nhau.
Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Charcot-Marie-Răng
Bệnh Charcot-Marie-Răng là một rối loạn tiến triển, có nghĩa là các triệu chứng có xu hướng tăng theo tuổi. Các triệu chứng có thể trở nên dữ dội hơn vào các thời điểm do các yếu tố như thay đổi nội tiết tố, chẳng hạn như mang thai, hoặc do căng thẳng về thể chất / tinh thần tăng lên. Đối với nhiều người, các triệu chứng sẽ ảnh hưởng đến bàn chân và mắt cá chân trước, sau đó di chuyển lên tủy sống đến phần trên cơ thể, cánh tay và bàn tay.
Các triệu chứng phổ biến nhất gây ra bởi bệnh Charcot-Marie-Răng bao gồm: (4)
- Đau từ nhẹ đến nặng chuột rút cơ bắp ở chân và bàn chân.
- Cơ bắp yếu, đặc biệt là ở các chi và thân dưới. Các cơ chính ở chân phải chịu đựng hầu hết các loại CMI là cơ quanh phúc mạc và cơ xương chày nằm xung quanh bắp chân, cẳng chân và mắt cá chân. Các cơ chân có thể bị teo và trở nên nhỏ không cân xứng.
- Thay đổi trong điều khiển động cơ và chức năng cơ bắp. Điều này có thể gây khó khăn cho việc đi lại, thở, nói, nhai và nuốt.
- Sự phát triển của dị tật thực phẩm, có thể bao gồm cò chân Chân (do mất cơ bắp), chân thả, vòm cao, võng và / hoặc dáng đi cao. Điều này có thể dẫn đến khó khăn trong việc nâng chân ở mắt cá chân, gặp khó khăn khi đi hoặc chạy, và lúng túng hoặc cao hơn các bước bình thường (dáng đi).
- Sự phát triển của các hợp đồng (cứng khớp do thắt chặt bất thường của cơ và mô).
- Thay đổi và mất cảm giác.
- Mất thăng bằng và phối hợp, đôi khi gây ra vấp ngã thường xuyên.
- Chân thấp trở nên đảo ngược do mất cơ bắp (teo cơ).
- Điểm yếu ở bàn tay, dẫn đến khó khăn trong việc nắm, mang, viết hoặc với các kỹ năng vận động tinh khác của thành viên khác liên quan đến việc sử dụng ngón tay, bàn tay và cổ tay.
- Mất kiểm soát lưỡi, dẫn đến các vấn đề về giọng nói và khó ăn.
- Trong vài trường hợp vẹo cột sống có thể phát triển, được đặc trưng bởi độ cong bất thường của cột sống.
- Trong một số trường hợp, suy hô hấp và khó thở nếu cơ hoành hoặc cơ liên sườn (giữa các xương sườn) bị ảnh hưởng.
Các triệu chứng của bệnh Charcot-Marie-Răng thường bắt đầu ở tuổi thiếu niên hoặc trưởng thành sớm, mặc dù nó cũng có thể bắt đầu ở tuổi muộn hơn ở tuổi trưởng thành. Thông thường các triệu chứng sẽ dần dần xấu đi khi tình trạng tiến triển.
Nguyên nhân gây bệnh & nguy cơ mắc bệnh CMT
Nguyên nhân của bệnh CMT là gì? Bệnh Charcot-Marie-Răng được di truyền (truyền từ cha mẹ sang con cái) và kết quả từ một số đột biến gen nhất định. Các khiếm khuyết di truyền có liên quan đến bệnh CMT ảnh hưởng đến bàn chân, chân, tay và cánh tay. Có một số loại bệnh CMT khác nhau, mỗi loại được gây ra bởi một đột biến và khiếm khuyết khác nhau. Một số loại CMI chính bao gồm: CMT1A, CMT1B, CMT2, CMT3, CMT4 và CMTX. CMT1 và CMT2 là hai loại chính, trong khi các loại khác được coi là kiểu con.
- Bệnh Charcot-Marie-Răng loại 1 (CMT1) – Đây là loại phổ biến nhất và được gây ra bởi sự bất thường trong vỏ myelin. CMT1A được gây ra bởi những thay đổi trong cách tạo ra protein myelin ngoại vi-22 (PMP-22), trong khi CMT1B được gây ra bởi đột biến gen mang hướng dẫn sản xuất protein myelin zero (P0). Các sợi trục không thể hoạt động đúng khi myelin bị hỏng hoặc bị phá hủy.
- Bệnh Charcot-Marie-Răng loại 2 (CMT3) – Loại này được gây ra bởi sự bất thường ở sợi trục của tế bào thần kinh ngoại biên. Nó dẫn đến những thay đổi trong sản xuất protein Mitofusin 2 và Kinesins giúp kiểm soát động cơ. Mặc dù vỏ myelin có thể không bị hỏng do loại này, các sợi trục vẫn không thể hoạt động bình thường.
- CMT3 – Một loại hiếm, nghiêm trọng bắt đầu ở giai đoạn trứng nước và gây ra teo cơ, yếu và các vấn đề về cảm giác.
- CMT4 – Gây ra bởi một số đột biến gen khác nhau gây ra sự mất vận động và bệnh thần kinh cảm giác, dẫn đến yếu chân bắt đầu trong thời thơ ấu.
Có bất kỳ yếu tố nguy cơ cụ thể nào đối với bệnh Charcot-Marie-Răng không? Bởi vì căn bệnh này là do di truyền, bạn có nguy cơ mắc chứng rối loạn cao hơn nếu bạn có tiền sử gia đình mắc chứng rối loạn này (một người nào đó trong gia đình bạn đã mắc bệnh). Nếu bạn có một bệnh khác góp phần gây ra bệnh thần kinh, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, thì các triệu chứng của bạn có thể trở nên tồi tệ hơn.
Là bệnh Charcot Marie Răng chi phối hay lặn?
Nó phụ thuộc vào loại bệnh CMT cụ thể. Theo Hiệp hội loạn dưỡng cơ, có thể di truyền CMT theo ba cách khác nhau mà aren Luôn luôn dễ dàng theo dõi qua cây gia đình: liên kết X, trội tự phát và lặn tự phát.5) Liên kết X có nghĩa là khiếm khuyết di truyền (hoặc đột biến) nằm trên nhiễm sắc thể X, vì vậy nam giới thường bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn. Autosomal có nghĩa là đột biến xảy ra trên nhiễm sắc thể khác với X hoặc Y, vì vậy cả nam và nữ đều có thể bị ảnh hưởng như nhau. Sự chi phối của autosomal có nghĩa là chỉ cần một bản sao của gen khiếm khuyết là đủ để gây ra bệnh, trong khi đó, sự thoái biến tự phát có nghĩa là căn bệnh này do mẹ hoặc cả cha mẹ, những người có thể mang mầm bệnh gây đột biến gen.
Phương pháp điều trị thông thường cho bệnh Charcot-Marie-Răng
Như đã đề cập ở trên, bệnh Charcot-Marie-Răng không thể chữa khỏi, chỉ được quản lý. Điều trị bệnh CMT sẽ phụ thuộc vào các yếu tố bao gồm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, sự phân bố yếu cơ, tuổi khởi phát, tiền sử gia đình và liệu có bất kỳ dị tật nào đã phát triển hay không.
- Các phương pháp điều trị thông thường cho bệnh Charcot-Marie-Răng thường bao gồm sử dụng niềng chân hoặc chân, hoặc các thiết bị chỉnh hình khác, có thể hữu ích cho việc duy trì khả năng vận động và chất lượng cuộc sống.
- Ví dụ, các thiết bị chỉnh hình có thể giúp điều chỉnh thả chân và các dị tật khác làm hạn chế chức năng. Ví dụ về chỉnh hình có thể được sử dụng bao gồm giày đặc biệt hoặc giày cao, giày đi bộ, giày tùy chỉnh, chèn giày, nẹp hoặc nẹp.
- Vật lý trị liệu và liệu pháp nghề nghiệp cũng được khuyến nghị để giúp xây dựng sức mạnh ở phần dưới cơ thể, phục hồi sức mạnh cầm nắm và sử dụng tay, và để tăng phạm vi chuyển động tổng thể. Họ cũng có thể giúp giảm nhu cầu phẫu thuật. (6)
- Đôi khi phẫu thuật chỉnh hình sẽ được thực hiện để ổn định bàn chân và giảm đau, chẳng hạn như ở hông hoặc bàn chân, mặc dù phẫu thuật won có thể chữa khỏi bệnh, cải thiện tình trạng yếu và phục hồi cảm giác bị mất.
- Ngoài ra, một số bệnh nhân có thể được kê đơn thuốc bao gồm cả thuốc giảm đau (như acetaminophen hoặc thuốc chống viêm không steroid) cho đau cơ xương khớp, thuốc chống trầm cảm ba vòng để đối phó với các vấn đề cảm xúc gắn liền với việc đối phó với bệnh, và, đôi khi, thuốc trị bệnh thần kinh.
Tư vấn di truyền hiện có sẵn để giúp xác định xem một cặp vợ chồng con có thể sinh ra mắc bệnh CMT hay không. Như đã giải thích trong một báo cáo được công bố trên tạp chí Nhận xét gen:
Tư vấn di truyền là quá trình cung cấp cho cá nhân và gia đình thông tin về bản chất, di truyền và tác động của các rối loạn di truyền để giúp họ đưa ra quyết định y tế và cá nhân về xét nghiệm đánh giá rủi ro di truyền và sử dụng xét nghiệm di truyền và xét nghiệm di truyền để làm rõ tình trạng di truyền cho các thành viên trong gia đình. (7)
5 mẹo tự nhiên để quản lý bệnh Charcot-Marie-Răng
1. Vật lý trị liệu
Bất kể người bị bệnh CMT có sử dụng các thiết bị chỉnh hình hay không, vật lý trị liệu thường được khuyên dùng để xây dựng sức mạnh ở phần dưới cơ thể và giúp phối hợp. Càng sớm có người bắt đầu trị liệu vật lý và nghề nghiệp, kết quả thường càng tốt.
Vật lý trị liệu, kết hợp các bài tập cụ thể và kéo dài, có thể ngăn ngừa căng cơ, mất cơ, chuột rút và cứng khớp. Hầu hết các chương trình vật lý trị liệu nhằm quản lý bệnh Charcot-Marie-Răng sẽ bao gồm các bài tập aerobic tác động thấp, chẳng hạn như tập luyện bơi lội hoặc đi xe đạp, cùng với bài tập tăng cường sức mạnh và kéo dài. Tất cả các bài tập sẽ được dẫn dắt bởi một nhà trị liệu vật lý có thể theo dõi tiến trình và ngăn ngừa chấn thương.
Một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên đã thử nghiệm hiệu quả của việc rèn luyện sức mạnh ở bệnh nhân mắc bệnh Charcot-Marie-Răng sau tám, 16 và 24 tuần cho thấy sự co cơ tối đa tự nguyện (MVC) đã tăng đáng kể (mặc dù dần dần) ở những người tham gia bệnh CMT trong suốt khóa học của nghiên cứu. (số 8)
2. Trị liệu nghề nghiệp
Liệu pháp nghề nghiệp có mục tiêu khôi phục chức năng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Chuyên gia trị liệu nghề nghiệp có thể giúp người mắc bệnh CMT khắc phục những hạn chế do yếu ở chân, tay hoặc tay, thiếu sự phối hợp và mất ổn định. Một số cách mà liệu pháp nghề nghiệp có thể giúp quản lý bệnh Charcot-Marie-Răng bao gồm: (9)
- Cung cấp thiết bị cho các hoạt động hàng ngày được thực hiện tại nhà, chẳng hạn như tắm hoặc chuẩn bị thức ăn.
- Cải thiện chuyển động của tay, phối hợp và độ bám.
- Cải thiện việc nắm chặt các ngón tay, chẳng hạn như để ăn, mặc quần áo, tắm rửa, nấu ăn, làm sạch hoặc viết.
- Giúp sử dụng đúng cách các thiết bị trợ giúp cho việc di chuyển hàng ngày, chẳng hạn như các thiết bị chỉnh hình có thể hỗ trợ đi bộ và leo núi.
- Cải thiện sự ổn định và phối hợp để giúp ngăn ngừa té ngã và giảm nguy cơ chấn thương
3. Tập thể dục
Bên cạnh làm việc với một nhà trị liệu vật lý, một người mắc bệnh CMT có thể tập thể dục và kéo dài tại nhà để cải thiện khả năng vận động và sức mạnh cơ bắp. Bơi rất được khuyến khích bởi vì nó có tác động rất thấp và không gây thêm áp lực cho các cơ bắp yếu hoặc yếu. (10) Đi xe đạp / đi xe đạp trên một chiếc xe đạp đứng yên hoặc sử dụng một hình elip là những lựa chọn khác. Cũng không có nguy cơ té ngã khi bơi, đây có thể là mối lo ngại lớn khi người mắc bệnh CMT mất ổn định. Tùy thuộc vào tình trạng của ai đó, bác sĩ của họ có thể khuyên họ nên đi bộ tập thể dục bằng gậy đi bộ để tránh bị vấp ngã và làm tổn thương chính họ.
Một số phòng khám hiện cũng đang sử dụng máy chạy bộ AlterG để giúp bệnh nhân mắc bệnh CMT học cách đi bộ với những bước dài hơn, ổn định hơn. Những máy chạy bộ này sử dụng công nghệ không trọng lượng / chống hấp dẫn để giúp phục hồi chức năng vật lý trị liệu. Máy chạy bộ AlterG có thể được sử dụng vài lần mỗi tuần để cải thiện sức mạnh, cân bằng và mở rộng. (11)
Kéo dài thường xuyên là rất quan trọng để duy trì sự linh hoạt, nới lỏng các cơ bắp cứng, ngăn ngừa chấn thương và chăm sóc các khớp. Kéo dài cũng có thể giúp làm giảm các biến dạng khớp có thể dẫn đến theo thời gian từ các cơ kéo trên một số xương nhất định.
Kiểm tra với bác sĩ và / hoặc nhà trị liệu vật lý trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập thể dục nào.
4. Thuốc giảm đau tự nhiên
Một số người mắc bệnh CMT sẽ bị đau ở chân hoặc chân, chuột rút và các khó chịu khác do tổn thương thần kinh. Các bác sĩ đôi khi sẽ kê toa thuốc giảm đau để giúp kiểm soát các triệu chứng này, nhưng cũng có những cách bạn có thể thử kiểm soát cơn đau của mình một cách tự nhiên. Những cách bạn có thể giúp kiểm soát cơn đau một cách tự nhiên bao gồm (luôn luôn kiểm tra với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn trước):
- Áp dụng các loại tinh dầu như tinh dâu bạc ha trên vùng đau
- Tắm nước ấm hoặc ngồi trong phòng tắm hơi
- Kéo dài nhẹ nhàng
- Đang thử ánh sáng massage trị liệu (không nên xoa bóp mô sâu; trước tiên hãy kiểm tra với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn)
5. Chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng
Không có chế độ ăn uống cụ thể đã được chứng minh là giúp chữa bệnh hoặc điều trị bệnh CMT. Tuy nhiên, chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp giảm mức độ viêm và do đó có thể có lợi cho việc kiểm soát các triệu chứng. Ăn một chế độ ăn kiêng viêm, đôi khi có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như bệnh tiểu đường, có thể làm nặng thêm các triệu chứng bệnh Charcot-Marie-Răng và làm cho các biến chứng trở nên tồi tệ hơn. Dưới đây là những mẹo để ăn một chất chống viêm, chế độ ăn uống chữa bệnh:
- Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ, đặc biệt là trái cây, rau, các loại hạt và hạt.
- Tránh thực phẩm có thêm đường, thành phần nhân tạo và hóa chất tổng hợp.
- Kết hợp thực phẩm chống oxy hóa cao vào tất cả các bữa ăn, đặc biệt là rau và trái cây. Chúng cũng cung cấp chất xơ, vitamin và các chất điện giải cần thiết như magiê và kali.
- Ăn protein chất lượng để giúp duy trì khối lượng cơ bắp. Điều này bao gồm thịt bò ăn cỏ, trứng, gia cầm nuôi và cá đánh bắt tự nhiên. Cá cung cấp axit béo omega-3 cũng có lợi cho tim của bạn, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và giảm triglyceride. Bạn cũng có thể kết hợp đậu / đậu mọc mầm, cũng có nhiều chất xơ.
- Tiêu thụ chất béo lành mạnh như dầu dừa / nước cốt dừa, dầu ô liu, các loại hạt, hạt và quả bơ.
- Uống nước lọc, trà và có lẽ cà phê, nhưng cắt giảm đường. Sử dụng stevia, một chất làm ngọt không chứa calo tự nhiên, thay cho đường trong khi nấu / nướng.
Một số chất bổ sung cũng đã được tìm thấy để giúp giảm các triệu chứng bệnh CMT. Vitamin C và curcumin (tìm thấy trong nghệ) cả hai đều được chứng minh là hữu ích trong một số nghiên cứu trên động vật và được cho là có tác dụng bằng cách giảm viêm và giảm bớt các phản ứng protein chưa được mở. (12) Bạn có thể tăng lượng tiêu thụ một cách tự nhiên bằng cách thêm bột nghệ vào công thức nấu ăn và bằng cách tiêu thụ thực phẩm giàu vitamin C như quả mọng, trái cây họ cam quýt, ớt chuông, đu đủ, kiwi và rau lá xanh.
Thận trọng về bệnh CMT
Nếu bạn nhận thấy rằng bạn hoặc con bạn đang gặp phải các triệu chứng như yếu chân, dị dạng, đau hoặc mất khả năng vận động thì hãy đến bác sĩ để thảo luận về nguyên nhân cơ bản. Bệnh CMT không phải là rối loạn duy nhất có thể gây ra các triệu chứng này, vì vậy bạn sẽ cần loại trừ các nguyên nhân khác. Can thiệp sớm là cách tốt nhất để kiểm soát bệnh Charcot-Marie-Răng, vì vậy đừng trì hoãn đến gặp bác sĩ chuyên khoa có thể giúp ngăn ngừa dị tật và đau do xấu đi.
Những điểm chính về Charcot-Marie-Răng
- Bệnh Charcot-Marie-Răng (hay bệnh CMT) là một loạt các rối loạn thần kinh di truyền có liên quan ảnh hưởng đến các dây thần kinh ngoại biên nằm bên ngoài não và tủy sống.
- Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh CMT có thể bao gồm yếu và teo ở chân và bàn chân, đau ở phần dưới cơ thể, mất ổn định, thiếu phối hợp, ngã / vấp ngã, dị dạng và thay đổi cảm giác.
Cách tự nhiên để quản lý các triệu chứng bệnh CMT
- Dụng cụ chỉnh hình hoặc giày
- Vật lý trị liệu & nghề nghiệp
- Một chế độ ăn uống lành mạnh
- Bài tập thể dụng nhẹ nhàng
- Thuốc giảm đau tự nhiên như tinh dầu